۳ شهريور ۱۳۹۵
تاثیر سویا بر بیماریها
قرن‌هاست که انسان‌ها سویا مصرف می‌کنند. بر خلاف اکثر مواد غذایی گیاهی، سویا غنی از پروتئین است. امروزه، محققان هم به ارزش غذایی هم به فواید بالقوه‌ی سویا علاقه‌مند شده‌اند.
تحقیقات فراوان بر روی افرادی که غذاهای غنی از سویا مصرف می‌کنند مانند مردم آسیا انجام شده است و این مطالعات گواه این است که سویا می‌تواند موجب کاهش علائم یائسگی، خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و پوکی استخوان شود.
همچنین محققان در حال بررسی این نکته هستند که آیا خوردن سویا می‌تواند هورمون‌های مرتبط با سرطان‌هایی از قبیل سرطان سینه، پروستات و رحم جلوگیری کند؟
ایزوفلاوین‌ها، فیتواستروژن‌هایی هستند که مثل هورمون استروژن رفتار می‌کنند. فیتواستروژن‌ها‌ی سویا بسیار پیچیده‌اند، آن‌ها قادرند تاثیرات استروژن در بدن را هم تقویت کنند هم کاهش دهند.
سویا شامل مواد مغذی دیگری نیز می‌شود. برخی از محققان بر این باورند منشا فواید غذاهای سویادار می‌تواند علاوه بر ایزوفلاوین‌ها به دلیل ترکیبات دیگر مغذی آن نیز باشد.
استفاده‌های درمانی
کلسترول بالا
تحقیقات نشان داده‌اند که پروتئین سویا می‌تواند خطر بیماری‌های قلبی را با کاهش سطح کلسترول LDL (نوع بد کلسترول) کاهش دهد. برای مثال در یک مطالعه بالینی بر روی نزدیک به 5،000 زن و مرد ژاپنی، آن‌هایی که بیشترین مقدار سویا را مصرف می‌کردند سطح کلسترول پایین‌تری داشته‌اند. همه بررسی‌ها بیانگر این موضوع نیستند، تحقیقاتی که فواید آن را بیان می‌کنند نشان داده‌اند که 25 گرم پروتئین سویا در روز می‌تواند موجب 5% کاهش LDL شود. مطالعات نشان داده‌اند که افراد با کلسترول بالا می‌توانند با مصرف روزانه 31 تا 47 گرم پروتئین سویا به‌جای گوشت، کلسترول کلی‌شان را تا 9% کاهش دهند.
در نتیجه آن، در سال 1999، سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) به محصولات دارای سویا اجازه‌ی داشتن برچسب "سلامت قلب" را داد. زیرا سویا می‌تواند به عنوان بخشی از رژیم غذایی با داشتن سطح پایین چربی اشباع شده و کلسترول باشد. بر این اساس هر وعده‌ی غذایی باید حداقل 6.25 گرم پروتئین سویا داشته باشد، این در واقع معادل 25% مقدار مورد نیاز روزانه (25 گرم) سویایی که برای سلامت قلب مفید است.
دستیابی به این 25 گرم پیشنهادی نسبتا آسان است: حدود 110 گرم توفوی سفت از 13 گرم پروتئین سویا تشکیل شده است، یک همبرگر سویا شامل 10 تا 12 گرم و حدود 250 میلی‌لیتر شیر سویای ساده از 10 گرم پروتئین سویا تشکیل شده است.
انجمن قلب آمریکا (AHA) مصرف روزانه حداقل 25 گرم پروتئین سویا در رژیم غذایی را عامل کاهش چربی‌های اشباع شده و کلسترول و در نتیجه کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی می‌داند. برخی از مطالعاتی که شواهدی در این زمینه ارائه می‌دهند عبارتند از:
- مردم آسیا که اغلب روزانه تا 55 گرم پروتئین سویا مصرف می‌کنند، نسبت به افرادی که یک رژیم غذایی غربی معمولی با روزانه کمتر از 5 گرم پروتئین سویا دارند، کمتر دچار بیماری‌های قلبی می‌شوند.
- جایگزین کردن 31 تا 47 گرم پروتئین سویا با سطح پایین چربی اشباع شده و کلسترول، به عنوان گوشت در رژیم غذایی می‌تواند سطح کلسترول خون را کاهش دهد.
- اضافه کردن روزانه حداقل 20 گرم پروتئین سویا به رژیم غذایی با سطح پایین چربی اشباع شده و کلسترول می‌تواند چربی خون را، هم در مردان هم در زنان کاهش دهد. (البته همه‌ی آزمایشات این مطلب را تایید نمی‌کنند).
سرطان
مطالعاتی که بر روی گروه‌های وسیعی از افراد انجام شده بیان می‌کند که داشتن یک رژیم غذایی غنی از پروتئین سویا خطر توسعه هورمون‌های سرطانی مانند سرطان سینه، پروستات، و سرطان رحم را کاهش می‌دهد.
البته مساله کمی پیچیده‌تر از این است. برای مثال اکثر مطالعات نشان از کاهش خطر ابتلا به سرطان سینه در زنان آسیایی که معمولا مقدار زیادی سویا می‌خورند را دارد. تحقیقات بر روی زنان غربی نه تنها این موضوع را تصدیق نمی‌کند بلکه تحلیل و بررسی 18 مقاله‌ی منتشر شده‌ی اخیر بیان می‌کند که در زنان سالم، سویا خیلی کم (14%) خطر سرطان سینه را کاهش داده است. برخی مطالعات نشان داده‌اند که یک رژیم غذایی با سویای بالا برای خانم‌ها در جوانی بیشتر از دوران یائسگی مفید است.
یافته‌ها در مورد سرطان پروستات پیچیده‌تر هم می‌شود. برخی از مطالعات نشان داده‌اند که میزان سرطان پروستات در آسیا و کشور‌های غربی مشابه است، اما بیشتر، مردان غربی (که بیشتر سویا می‌خورند) نسبت به مردان آسیایی، از سرطان پروستات جان خود را از دست می‌دهند. اما دیگر مطالعات نشان داده‌اند که مردانی که رژیم غذایی پر سویا دارند احتمال ابتلا به سرطان پروستات در آن‌ها کمتر است با اینکه محققان مطمئن نیستند که این در نتیجه‌ی رژیم غذاییشان باشد.
محققان دیگر آن را از سن مردان ژاپنی نتیجه گرفته‌اند، اندازه‌ی پروستات آن‌ها کمتر از اندازه‌ی پروستات مردان غربی بزرگ می‌شود. یک رژیم غذایی پر سویا می‌تواند در تفاوت سایز تاثیر داشته باشد. تحقیقاتی دیگر بیان می‌کنند که مصرف غذاهای سویا دار، خطرابتلا به سرطان ریه را کاهش داده، و شانس نجات افرادی است که مبتلا به سرطان ریه هستند را افزایش می‌دهد.
پوکی استخوان
پژوهشگران شروع به بررسی این کردند که غذاهای سویادار می‌توانند با بالا بردن حجم مواد معدنی استخوان (BMD) از پوکی استخوان پیشگیری کند؟ بیشتر تحقیقات حول ایزوفلاوینهای پروتئین سویا است. در حالی که تحقیقات زیادی صورت نگرفته است، اکثرا بر این ادعا هستند که زنانی که نزدیک به دوران یائسگی هستند و پروتئین سویا غنی از ایزوفلاوین‌ها را مصرف می‌کنند BMD بهتری نسبت به کسانی دارند که در رژیم غذایی خود سویای کمی دارند. 80 تا 90 میلی‌گرم ایزوفلاوین در 40 گرم سویا بهترین نتیجه را دارد. در حالی که مطالعات ما نشان داده‌اند که پس از یائسگی زودرس، ایزوفلاوینهای سویا، مواد معدنی استخوان را افزایش نمی‌دهند.
یائسگی
ایزوفلاوینهای سویا می‌توانند از گرگرفتگی‌ها و تعرق شبانه‌ای که زنان در دوران یائسگی خود به آن مبتلا می‌شوند را کاهش دهد. در مطالعات بالینی انجام شده زنان یائسه‌ای که رژیم غذایی با مقدار زیاد سویا (20 تا 60 گرم در روز) دارند در کل کمتر به گر گرفتگی‌ها و تعرق‌های شبانه دچار می‌شوند. نتایج تحقیقات در مورد کاهش علائم یائسگی توسط مصرف سویا با هم ادغام شده‌اند. در بسیاری از پژوهش‌ها زنانی که از دارونما (پلاسبو (Placebo) ) استفاده کردند کمتر دچار علائم یائسگی شدند.
همینطور استفاده از عصاره‌ی سویا، با ایزوفلاوینهای متفاوت، در بسیاری از آزمایشات نتایج متناقضی داشته است. فرآورده‌های سویادار با روزانه حداقل 15 میلی‌گرم از جنستئین ( نوعی ایزوفلاون) مثبت‌ترین نتیجه را داشته‌اند.
مطالب مرتبط دیگر
نظرات کاربران