کاربردهای زعفران
در دنیای امروزی از زعفران منحصرا در چاشنی های غذایی برای رنگ دادن به غذاها استفاده میشود. طیف غذاهایی که با زعفران رنگین میشود گسترده است، که شامل خامه، پنیر ، مرغ و گوشت، برنج، مایونز، نوشیدنی ها و غیره است.
زعفران در غذاهای ایرانی، اسپانیایی، ایتالیایی، فرانسوی بسیار استفاده میشود. نمونه ی بارز آن برنج است که در آشپزی ایرانی به آن چلوزعفرانی، در اسپانیا به آن پائلا، و در ایتالیا به آن ریسوتوی میلانزا گفته میشود. زعفران اغلب در پخت مرغ و ماهی بکار برده میشود. هنگام استفاده از زعفران به شکل کلاله، طرز پخت آن باید طوری شروع شود که حداقل 20 دقیقه قبل از طبخ خیس بخورد تا رنگ آن بخوبی کشیده شود. این کار را می‌توان در مایعات اسیدی مثل آبلیمو و مایعات داغ انجام داد.
اما با این وجود، زعفران جای خود را بخصوص در جشن‌ها در میان بسیاری از کشورهای اروپایی و آسیایی پیدا کرده است،. بطور مثال نانهای مخصوص کریسمس در سوئد مرسوم است. کیک‌های زعفرانی در برخی نقاط انگلستان از غذاهای ویژه محسوب می‌شوند. زعفران یک محصول اساسی با کیفیت بشمار می‌رود، شیرینی‌های شیری و هاکه ای و غذاهای موغلای در هندوستان که به آن رنگ تند و طعم خوبی می‌دهد. خانواده‌های متوسط هندی در ایالت راجستان و گوجورات بطور میانگین تقریبا 250 گرم در عروسی‌ها از این ادویه استفاده می‌کنند. در کشورهای غربی، گرچه کاربرد اصلی زعفران بعنوان ادویه است، اما از آن همچنین بعنوان یک نوشیدنی آرامبخش بدون عوارض استفاده میشود. تقریبا 50 میلی‌گرم زعفران حل شده در 200 میلی لیتر شیر تازه و یک قاشق غذاخوری شکر یک نوشیدنی بسیار خوشمزه به شما می‌دهد که برای سلامتی هم مفید است. در کشورهای عربی، با یک شربت بخصوص که از قهوه، زعفران و هل درست شده به مهمان‌های یک خانه خوش‌آمد می‌گویند و پذیرایی می‌کنند. در ژاپن، از آن به رنگ و طعم دادن به ماهی استفاده میشود. در صنایع غذایی، زعفران یکی از ترکیباتی است که در فرآوری غذاهای خشک شده ، سوپ‌ها، بستنی و بسیاری دیگر از محصولات فرآوری شده بکار می‌رود.
کروسین‌های محلول در آب، رنگدانه‌های اصلی هستند که مسئول رنگ دهی ادویه است. در دوران باستان، رنگدانه‌ها برای رنگرزی استفاده می‌شد و مواد رنگرزی بسیار گران قیمت و نایاب بودند و بعنوان نماد جایگاه های سیاسی در بین اشراف و درباریان استفاده می‌شد. برای رنگرزی پشم یا ابریشم با زعفران، مواد در ابتدا با زاج سفید شسته میشود و سپس آنرا در محلول رنگ فرو می‌بریم تا رنگ دلخواه بدست بیاید. اما بدلیل هزینه‌ی بالای آن، استفاده از مواد سینتتیک رنگرزی جانشین زعفران شده است. از لحاظ علمی، زعفران بعنوان لکه‌ی بافتی در به هم پیوند دادن بافت ها استفاده میشود. همچنین طبق گزارشات حاصله زعفران بعنوان ابزاری ارزان ولی موثر برای لعاب دادن با رنگ و روغن بکار می‌رود.
زعفران همچنین بعنوان عطر در لوازم آرایشی و بهداشتی استفاده میشود. در روم و یونان باستان بصورت گسترده ای در حمام ها و مکانهای عمومی بویژه در کاخها از آن برای خوشبو کردن مکانهای ویژه استفاده می‌کردند. در خاور میانه زعفران برای درست کردن عطری بنام زعفران عطار که ترکیب زعفران و چوب سندل است بکار برده می‌شد. ته رنگ الکلی زعفران گاهی اوقات بعنوان ترکیب رایحه‌ای عطرهای شرقی استفاده میشود. زعفران همچنین بعنوان ترکیب عطری در بسیاری از عطرهای معروف استفاده میشود. این ادویه همچنین در برخی رایحه های عود نیز بکار می‌رود. امروزه استفاده از زعفران در لوارم آرایشی و بهداشتی بخاطر مواد فعال موجود در آن و گرایش به استفاده از محصولات طبیعی در حال افزایش است.
