
رعایت اصول ارگونومی در محیط کار (بخش اول)
ارگونومی چیست؟ ارگونومی دانش مطالعه افراد در محل کار و سپس طراحی برخی فعالیتها، مشاغل، اطلاعات، ابزارها، تجهیزات، امکانات و محیط کار است به طوریکه مردم بتوانند ایمن، کارآمد، راحت و سالم باشند.
آسیبهای اسکلتی عضلانی:
نوعی آسیب یا نقص در بافتهای نرم از جمله تاندونها، لیگامنتها، رگهایخونی و عصبها است یا آسیب مرتبط با بافتهای نرم که ناشی از قرارگرفتن در معرض عامل های خطرآفرین نظیر نشستن بد، حرکتهای تکراری، و حرکتهای با فشار است. این آسیب ها می توانند حاد و یا انباشته باشند.
بافتهای نرم:
عضلات، تاندونها، لیگامنتها، رگهایخونی و عصبها را شامل میشود.
علائم و نشانه های آسیب های اسکلتی عضلانی:
علائم آن عبارتند از نرمی، ضعف، قلقلک، خواب آشفته، تورم، کرختی و خواب رفتگی، درد، خستگی بی مورد و سختی در انجام فعالیتها یا تکان خوردن قسمت مشخصی از بدن.
مراحل آسیب های اسکلتی عضلانی:
مرحله اول: ناراحتی کم در هنگام کارکردن که با قطع کار از بین می رود. بر روی کیفیت کار یا فعالیتهای روزمره تاثیر نمیگذارد. کاملا قابل برگشت و اصلاح پذیر است.
مرحله دوم: درد هنگام کارکردن و انجام فعالیتهای روزمره وجود دارد. شاید نیاز باشد قرص آرام بخش مصرف شود. بر روی کیفیت کار و فعالیتهای روزمره تاثیر می گذارد. کاملا برگشت پذیر و قابل اصلاح میباشد.
مرحله سوم: درد همواره موجود است. بر روی کیفیت کار تاثیر می گذارد. شخص نمی تواند کارهای ساده روزمره را انجام دهد. برگشت پذیر نیست، اما قابل بهبود است (اما بهبودی کامل صورت نمی گیرد).
عوامل ایجاد آسیب اسکلتی عضلانی:
- فشار
- طرز نشستن
- تکرار
گرم کردن
فعالیتهایی که قبل از حرکات کششی برای گرم کردن بدن انجام میشود.
حرکات کششی
فعالیتها و موقعیتهایی که برای افزایش دامنه حرکت (ROM) استفاده میشود.
استراحتگاه کف دست (استراحتگاه مچ دست)
یک سطح نرم است که برای استراحت کف دستها استفاده می شود. اغلب به اشتباه برای استراحت مچ دست استفاده میشود.
صندلی
فراهم کردن یک صندلی ارگونومیک در صورتی که کاربر نحوه استفاده و تنظیم آن را نداند، به نفع کاربر نخواهد بود. برخی از دستورالعملهای اساسی برای جستجو در یک صندلی اداری مناسب به ترتیب زیر است:
- از کمر بخوبی محافظت کند.
- ارتفاع قابل تنظیم داشته باشد.
- عرض آن برای فرد مناسب باشد.
- پشتی آن قابل تنظیم باشد.
- عمق صندلی – مناسب یا قابل تنظیم باشد.
- دستههای قابل تنظیم یا جدا شونده داشته باشد.
- پایه پنج شاخه داشته باشد.
- پارچه قابل تنفس داشته باشد.
- اندازه های مختلف داشته باشد - کوچک ، متوسط یا بزرگ.
ارتفاع
در حین ایستادن، ارتفاع صندلی را طوری تنظیم کنید که بالاترین نقطه صندلی دقیقاً زیر سر زانوها باشد. این کار باعث میشود که هنگام نشستن، پاهای شما بخوبی و محکم روی زمین قرار گیرد. اگر در پشت صندلی احساس فشار کردید، ارتفاع صندلی را بالا ببرید. اگر در جلوی آن احساس فشار میکنید، صندلی خود را پایین بیاورید. هدف، توزیع وزن شما به طور مساوی و یکسان است.
محافظت از پشت
هنگام نشستن، ارتفاع پایه پشتی را تنظیم کنید تا پد کمر از حالت طبیعی انحنای کمر شما (منحنی کمر) بخوبی پشتیبانی کند. شیب پشتی به شما این امکان را میدهد تا با قسمت بالایی بدن خود کمی به سمت عقب تکیه دهید (معمولاً 110 درجه توصیه می شود).
شیب صندلی
شیب صندلی را میتوان برای راحتی بیشتر تنظیم کرد. این نیز بر توزیع وزن شما تأثیر میگذارد. معمولا شیب پنج درجه توصیه میشود.
عمق
در هنگام نشستن، نشیمنگاه صندلی (بخشی از صندلی که روی آن می نشینید) باید به شما این امکان را بدهد که از پشتی صندلی بدون اینکه جلوی صندلی بر روی پشت زانوها فشار بیاورد استفاده کنید. اگر نشیمنگاه صندلی بیش از حد عمیق است، از یک پایه پشتی (رول کمری) استفاده کنید تا اندازه نشیمنگاه صندلی کم شود. بعضی از صندلیها نشیمنگاه قابل تنظیم دارند. اهرم تنظیم معمولاً زیر صندلی در جلوی آن قرار دارد، درست مثل اهرمی که در اتومبیل صندلی را به جلو و عقب حرکت میدهد.
عرض
نشمینگاه صندلی باید به اندازه کافی گسترده باشد تا بر روی ران پا فشار وارد نکند. برعکس، صندلی باید به اندازه کافی باریک باشد تا در صورت تنظیم صحیح بتواند به بازوها برسد.
دستههای صندلی
بازوها میتوانند از قسمت بالای ساعد شما پشتیبانی کنند و از این طریق فشار از روی شانه ها و پشت شما کاهش می یابد. با این وجود ، بازوها نباید مانع از نزدیک شدن صندلی به میز شوند و نباید حرکات طبیعی را محدود کنند. اگر نمی توانید دستگیره ها را تنظیم کنید تا این کار را انجام دهد، حذف یا جایگزینی آنها را در نظر بگیرید. همچنین بخاطر داشته باشید که دسته های نرم فشارهای تماس روی آرنج ها را به حداقل می رساند. بسته های ژله ای را میتوان خریداری کرد و بر روی دسته های خیلی سفت قرار داد.