مزایای چای سبز (2)
طیف گستردهای از چای سبز در سراسر جهان وجود دارد. نوع Sencha پرطرفدارترین و سادهترین آن است. سایر انواع آن که کمتر شناخته شده است عبارتند از:
- فوکاموشی سنکا (یا فوکاموشی ریوکوچا)
- گیوکورو
- کابوسکا
- ماچا
- تنچا
- گنمایچا
- هوجیچا
چای سبز ماچا چیست؟
چای سبز ماچا چای سبز با کیفیتی است که حاوی برگهای خرد شده می باشد. این چای صدها سال است که به طور سنتی در مراسم نوشیدن چای در ژاپن مورد استفاده قرار میگیرد و به تازگی به دلیل وجود محتوای آنتی اکسیدان بالا شهرت خاصی بدست آورده است. وقتی چای ماچا مینوشید، در واقع دارید برگهای واقعی خرد شده چای را مصرف میکنید. این چای در قیاس با چای سبز دم کرده مواد مغذی بیشتری دارد.
بوته های چای که به طور خاص برای تولید چای ماچا کاشته میشوند و مورد استفاده قرار میگیرند معمولا بمدت دو هفته در سایه قرار داده میشوند تا سطح کلروفیل قبل از چیدن برگها افزایش یابد و باعث افزایش غلظت ترکیبات سالم شود. چای سبز ماچا گرانتر از برگ چای است، اما مقدار کمی از آن بسیار مفید است. ماچا معمولا به شکل پودر موجود است و انتخاب خوبی برای افزودن طعم چای سبز و مزایای چای سبز به دستور العمل هایی مانند اسموتیها، محصولات قنادی و نانوایی یا بستنی است.
چای سبز در مقابل چای سیاه
- هر دو چای سبز و سیاه مزایای یکسان زیادی دارند، زیرا آنها از گیاهان یکسانی می رویند. فرآوری چایهای مختلف موجب بوجود آمدن رنگها، طعمها و مزایای سلامتی مختلفی در چای سبز و چای سیاه میشود. برگهای چای سبز مدت کوتاهتری نسبت به برگهای چای سیاه خشک میشود، بنابراین آنها رنگ سبز خود را حفظ میکنند.
- در مقایسه با چای سبز، چای سیاه بیشتر فرآوری میشود. چای سبز خشک میشود و بسته به نوع آن تحت فرآوری بودادن یا بخار گرم قرار میگیرد. چای سیاه با استفاده از برگهایی که اکسید شده بدست میآید، به این معنی که آنها را به عمد پس از برداشت خرد و قهوه ای میکنند.
- چای سبز کمی آنتی اکسیدان بیشتری نسبت به چای سیاه دارد، گرچه هر دو منابع خوب آنتی اکسیدان هستند. ارزش ORAC (مقدار محتوای آنتیاکسیدانی) موجود در چای سیاه دم کرده کمی کمتر از مقدار آن در چای سبز است. چای سیاه و چای سبز هر دو حاوی آنتی اکسیدان هستند از جمله پلی فنول. برخی تحقیقات نشان میدهد که چای سبز بیش از چهار برابر چای سیاه حاوی کاتچین ها است. هر دو نوع میتوانند به رژیم غذایی شما آنتی اکسیدان اضافه کنند و هر دو اثرات ضد ویروسی، ضد التهابی، سم زدایی و تقویت دستگاه ایمنی دارند.
- از لحاظ محتوای کافئین، چای سبز معمولا از چای سیاه کافئین کمتری دارد. هر دو کافئین کمتری نسبت به قهوه یا نوشابههای انرژیزا دارند، و در نتیجه برای افرادی که نمیتوانند کافئین زیادی مصرف کنند، مناسب هستند.
مزایای چای سبز: حقایق تغذیهای چای سبز
فلاون-3 الها (Flavan-3-ols) ، نوعی از فلاونوئیدهای موجود در چای سبز و دیگر چایها است که خواص ضد پیری فراوانی برای چای سبز فراهم میکند. طبق برخی استاندارهای ملی، پیشگامترین و معتبرترین بررسی کننده ترکیبات گیاهی، کاتچینها ( کاتچینها مولکولهایی با قدرت آنتیاکسیدانی بالا ) در انواع مختلف چای، پلی فنولهایی هستند که به نظر میرسد قویترین اثرات آنتیاکسیدانی را دارند. برخی از فلاون-3 الهای خاصی که در چای سبز یافت میشوند شامل مونومرهایی (کاتچینها) با اسمهای مختلف میباشند. از جمله:
- اپی کاچین
- اپی گالاکتوچین
- گالاکتوچین
- و مشتقات گالات
یک ترکیب شناخته شده در چای سبز EGCG نام دارد که مخفف اپی گالو کاتچین گالات (epigallocatechin-3-gallate)است. EGCG با افزایش سوخت و ساز مرتبط است که از افزایش وزن جلوگیری میکند یا به کنترل وزن کمک میکند. ظاهراEGCG از طریق افزایش ترموژنسیس (thermogenesis) یعنی تولید گرما از طریق سوزاندن کالری در بدن و سرکوب اشتها تاثیر خود را میگذارد اما هنوز تحقیقات علمی گواه قطعی بر قابل توجه بودن این تاثیرات نیافتهاند.
چای سبز همچنین حاوی بسیاری از ترکیبات محافظتی دیگری است از جمله:
- اسید لینولئیک
- کورستین
- آگینینین
- متیل گزانتینها، از جمله کافئین، تئوباریم و تئوفیلین
- بسیاری از آمینو اسیدهای مختلف و آنزیمها (پروتئینها حدود 15 تا 20 درصد وزن خشک برگ را تشکیل می دهند.)
- مولکولهای کربوهیدرات مانند سلولز، پکتین، گلوکز، فروکتوز و ساکارز
- مقدار کمی از مواد معدنی و عناصر کمیاب مانند کلسیم، منیزیم، کروم، منگنز، آهن، مس و روی
- مقدار کمی کلروفیل و کاروتنوئیدها
- ترکیبات فرار مانند آلدئیدها، الکلها، استرها، لاکتونها و هیدروکربنها
برخی از خواص چای سبز در ارتباط با مصرف این ترکیبات عبارتند از کاهش آلرژی، حفظ سلامت چشم و بینایی بهتر، سلامت پوست، بهبود عملکرد سیستم ایمنی، بهبود استقامت و حفاظت از آسیب رادیکال های آزاد و جلوگیری از سرطان.
نحوه صحیح دم کردن چای سبز برای بهرهمندی از خواص آن:
اکثر کارشناسان توصیه میکنند که در طول روز به میزان سه تا چهار فنجان چای سبز بنوشیم تا از مزایای ضد پیری چای سبز بیشترین بهره را ببریم، اما حتی یک تا دو فنجان نیز گامی در مسیر درست است.
راه استاندارد برای دمکردن چای سبز عبارت است از:
- کیسه یا برگهای چای سبز با کیفیت بالا (اصولا بهترین کیفیت در محصولات ارگانیک یافت میشود) را در قوری بریزید.
- آب را داغ کنید یا بجوشانید، اما نگذارید بطور کامل بجوشد و یا خیلی داغ باشد زیرا این کار میتواند برخی از ترکیبات ظریف موجود در برگ چای سبز را از بین ببرد. دمای "ایده آل" برای دم کردن چای سبز بین 71 تا 82 درجه سانتیگراد است. (به طور سنتی، چای سبز چینی استاندارد را در دمای کمی بالاتر دم میکنند). آب گرم را داخل قوری بریزید و برگها فقط برای حدود 1-3 دقیقه در آن بماند تا باز شوند. برگهای بزرگتر نیاز به زمان بیشتری دارند تا برگهای کوچکتر. در این مرحله شما می توانید هر گونه گیاه تازهای را که قصد دارید روی آن بگذارید به آن اضافه کنید.
- پس از دم کردن، مقدار کمی چای در هر فنجان ریخته تا خواص چای به طور مساوی پخش شود. در این مرحله، شما میتوانید مقداری آب لیمو یا عسل به آن اضافه کنید.
عوارض جانبی احتمالی چای سبز
مهم است که اشاره کنیم که چای سبز در حالی که میتواند بسیار سودمند باشد، اما نوشیدن چای سبز به تنهایی طول عمر شما را بیشتر نخواهد کرد یا شما را از بیماریها محافظت نخواهد کرد. تحقیقات نشان میدهد که ترکیبی از اجزای سبک زندگی نیز در خواص سلامتی چای سبز در افرادی که آن را مصرف میکنند تاثیر دارد. طبق آمار کلینیک Mayo، مشکل بسیاری از مطالعات که اثرات چای سبز را بررسی میکنند این است که آنها مطالعات جمعیتی هستند به جای اینکه مطالعات بالینی کنترل شده باشند. در بسیاری از این مطالعات، دیگر عوامل و عادات سبک زندگی علاوه بر نوشیدن چای سبز به خوبی کنترل نمیشوند، بنابراین نتیجه گیری دشوار است. به طور کلی، تحقیقات انجام شده، تعداد زیادی از مزایای سلامتی چای سبز را بویژه در رابطه با ضد پیری یافتهاند، اما در پایان باید گفت که کیفیت رژیم غذایی شما واقعا مهمترین عامل است.
همچنین مصرف بیش از حد چای سبز ممکن است چندین اثر سوء داشته باشد. این اثرات شامل مصرف مکملهای مضر عصاره چای سبز، مصرف کافئین بالا، مصرف آلومینیوم و اثرات پلی فنل چای بر قابلیت زیستی آهن است. عصاره چای سبز نباید توسط بیماران مبتلا به نارسایی کلیوی، بیماری کبد، بیماری های قلبی و یا مشکلات قلبی عروقی بدون نظارت از سوی پزشک مصرف شود. افرادی که به کافئین حساس هستند باید در مصرف چای سبز احتیاط کنند. زنان باردار و شیرده نباید بیش از یک یا دو فنجان در روز بنوشند، زیرا برخی تحقیقات نشان میدهد که کافئین بیش از این حد ممکن است با ریتمهای طبیعی بدن تداخل ایجاد کند.