دهانشویه‌ها و راهکارهای جلوگیری از پوسیدگی دندانی

دهانشویه‌های آرایشی محصولات تجاری هستند که برای از بین بردن خرده‌های غذا پس از مسواک زدن، از بین بردن موقت بوی بد دهان، از بین بردن باکتری‌ها و خوشبو کردن دهان بکار می‌روند. در بدترین حالت، این نوع دهانشویه‌ها نوعی ضدعفونی کننده‌ی دهانی موثر هستند که بوی دهان را از بین می‌برد و حس تازگی به آن می‌دهد.

دهانشویه‌های درمانی: همان مزایای دهانشویه‌های آرایشی را دارد اما آنها حاوی یک ترکیب اضافی نیز هستند که دهان را در برابر برخی بیماری‌‌ها محافظت می‌کند.

برخی دهانشویه‌های معمول و رایج:

این دهانشویه‌ها شامل آب نمک، کلروهگزیدین، روغن‌های ضروری (اسانس‌ها) و دهانشویه‌های آنتی باکتریالی هستند.

· دهانشویه‌‌ی آب نمک: آب نمک رقیق و ولرم برای بیمارانی که آفت دهانی، گلودرد خفیف و زخم دندان مصنوعی دارند مناسب است. چنانچه این مشکلات بیش از یک هفته ادامه داشت با یک دندانپزشک مشورت کنید.

· دهانشویه‌ی کلروهگزیدین: کلروهگزیدین در کاهش باکتری­های موجود در دهان بسیار موثر است. استفاده‌ی بلند مدت از این نوع دهانشویه بر روی حس چشایی تاثیر گذاشته و باعث بروز لکه‌های قهوه‌ای رنگ روی دندان‌ها می‌شود. مصرف کلروهگزیدین باید توسط یک دندانپزشک حرفه‌ای توصیه شود.

· دهانشویه‌های حاوی روغن‌های ضروری (اسانس‌ها): مصرف این روغن‌ها در دهانشویه‌ها در کاهش بوی بد دهان موثر است.

· دهانشویه‌ی فلوراید: این دهانشویه‌ها توسط دندانپزشکان برای کنترل و پیشگیری از پوسیدگی دندان توصیه می‌شود. مصرف این نوع دهانشویه‌ها همراه با خمیردندان‌های فلوراید می‌تواند باعث پیشگیری از پوسیدگی دندان‌‌ها شود.

· دهانشویه‌های آنتی باکتریال: این دهانشویه‌ها باکتری‌های موجود در دهان را کاهش می‌دهد و فعالیت‌های باکتریایی روی پلاک را از بین می‌برد. این دهانشویه‌ها خصوصا در کنترل بیماری‌های لثه و عفونت‌های جزئی گلو موثر هستند.

چند توصیه‌ی عملی:

با وجود اینکه نمی‌توان دهانشویه را جایگزین مسواک‌زدن و نخ‌دندان کرد، اما دهانشویه‌ها برای شماری از اهداف متفاوت بسته به ترکیباتشان مفید هستند. دهانشویه‌ها نمی‌توانند به پلاک‌های موجود نفوذ کنند بنابراین آنها عملا زیر سطح لثه‌ها کارایی ندارند. آنها نمی‌توانند بین دندان‌ها دسترسی پیدا کنند. یک دندانپزشک ممکن است برای شرایط و مشکلات خاص دهانی دهانشویه‌های متفاوتی تجویز کند. آنها ممکن است دهانشویه‌ها را برای افرادی که به دلایل ناتوانی جسمی و پزشکی قادر به مسواک زدن نیستند تجویز کنند. افرادی که خشکی دهان دارند، زنان باردار، و کودکان نباید از دهانشویه‌های حاوی الکل استفاده کنند.

استفاده از دهانشویه:

· قبل از مصرف دهانشویه دندان‌ها را مسواک زده و نخ دندان بکشید.

· مقدار توصیه شده دهانشویه را اندازه بگیرید.

· دهانشویه را داخل دهان به مقدار و مدت زمان توصیه شده روی بسته بندی و یا توسط دندانپزشک داخل دهان بگردانید.

· دهانشویه را به کلی از دهان خارج سازید.

· برای تاثیر هر چه بهتر آن دهانتان را آب نکشید و تا نیم ساعت پس از آن چیزی نخورید و سیگار نکشید.

جلوگیری از پوسیدگی دندان

خراب شدن دندان از دست دادن غیر قابل برگشت ساختار دندان است که اغلب با درد همراه است و عملکرد دندان را مختل می‌کند. آسیب دندان پرهزینه است و ترمیم آن سخت است. در کل سه نوع خرابی دندان داریم: سایش، اصطکاک و فرسایش. برخی اوقات تشخیص نوع خرابی دندان دشوار است چونکه انواع مختلف با هم رخ می دهند.

سایش: به خرابی فیزیکی دندان می‌گویند که توسط عاملی غیر از تماس دندان به دندان بوجود می‌آید (مثلا، مسواک زدن نادرست یا محکم، استفاده مکرر از خلال دندان، فروکردن سنجاق مو بین دندان‌ها)

اصطکاک: از دست دادن ساختار فیزیکی دندان در نتیجه‌ی برخورد دندان به دندان مثل دندان قروچه

فرسایش دندانی: حل شدن و از بین رفتن مینای دندان به جهت وجود اسید در دندان

این قسمت چگونگی فرسایش دندانی، علل آن و چگونگی کنترل و کاهش خطر آن را مورد بحث قرار می‌دهد.

فرسایش دندانی چه شکلی دارد؟

اولین نشانه‌های فرسایش دندانی عبارتند از:

· زرد شدن دندان‌ها

·  دندان‌های براق و صاف (بعلت از بین رفتن لایه‌ی سطحی دندان)

· کوتاه شدن ارتفاع دندان‌ها

·  بالاتر قرار گرفتن دندان‌های پر شده از سایر دندان‌ها.

·  صاف شدن سطوح جونده‌ی دندان‌ها

·  حساس شدن دندان‌های

چه چیزی باعث فرسایش دندان‌ها می‌شود؟

علت فرسایش دندان حمله‌ی اسیدی است. بسیاری از نوشیدنی‌ها از جمله نوشیدنی‌های بدون الکل، انرژی زا، نوشیدنی‌های ورزشی، الکل، و آبمیوه‌های شامل اسید. اکثر این نوشیدنی‌ها همچنین میزان بالایی قند دارند که می تواند موجب پوسیدگی دندان‌ شود.

رژیم سرشار از غذاها و نوشیدنی‌های اسیدی می‌تواند موجب پوسیدگی دندان شود. هر چه pH محصول پایین‌تر باشد، اسیدی تر است. هر نوشیدنی و غذایی با pH پایینتر از 5 می‌تواند موجب خرابی دندان و حساسیت آن شود.

دیگر عوامل که موجب فرسایش دندان می شوند عبارتند از:

· دهان خشک که خطر آسیب حمله اسیدی را افزایش می‌دهد.

·  اسید معده که با دندان‌ها برخورد کند در نتیجه استفراغ بخاطر بیماری هایی نظیر بولیمیا، تهوع صبحگاهی و رفلاکس معده.

برای کاهش خطر فرسایش دندان چه باید کرد؟

· دنبال کردن یک رژیم متعادل و کاهش مقدار اسید و غذاهای قندی و نوشیدنی‌های قندی. سعی کنید که کمتر تنقلات مصرف کنید.

جدول: pH برخی از نوشیدنی‌ها و غذاهای رایج

· غذاهایی بخورید که pH بزاق دهان را سریع خنثی سازد (مثلا محصولات لبنی حاوی پروتئینی هستند بنام کاسئین که از دندان‌ها در برابر اسید محافظت می‌کنند.)

· از نگهداشتن و گرداندن نوشیدنی‌های اسیدی در اطراف دهان خودداری کنید چونکه این کار احتمال خرابی دندان‌ها و فرسایش آنها را افزایش می دهد.

·  هنگام نوشیدن، در صورت امکان از نی استفاده کنید چون این کار از تماس نوشیدنی با دندانتان جلوگیری می‌کند.

· آدامس بدون قند بجوید تا ترشح بزاق تحریک شود تا اسید داخل دهان را از بین ببرد.

· در طول روز آب فراوان بنوشید خصوصا اگر ورزش می‌کنید. در صورت امکان آب حاوی فلوراید بنوشید.

·  از نوشیدن نوشیدنی‌های کافئین دار پرهیز کنید چون کافئین باعث از بین رفتن آب بدن می‌شود.

·  بلافاصله پس از مصرف غذاها و نوشیدنی‌های شیرین مسواک نزنید چون این کار باعث نرمی مینای دندان می‌شود و ممکن است که از بین برود.