بازی‌های ذهنی که موجب تقویت رشد مغزی در کودکان نوپا می‌شوند (1)

 شبکه‌ی عصبی که در نتیجه‌ی این رشد روزانه در مغز کودک بوجود می‌آید، بنیان عصبی مهارت‌های فرزند شما را که در باقی عمر خویش از آنها استفاده خواهد کرد را پایه گذاری می­کند. تجارب پس از تولد، که در یک پیوستگی با ژن فرزند شما است، شکل نهایی شبکه‌ی عصبی مغز انسان را مشخص می سازد.

اتصالات موجود منتظر تجربه‌های جدید هستند تا شبکه‌های عصبی زبان، منطق، حل معما، و ارزش‌های اخلاقی را شکل دهند. تجارب جدید بر روی الگو‌های ثبت شده شکل می‌گیرند و الگوها و شبکه‌های جدیدی برای فراگیری بیشتر می‌سازند. اتصالاتی که به طور مکرر استفاده می‌شوند، دائمی می شوند. آنهایی که استفاده نمی‌شوند دور ریخته می‌شوند.

شما می‌توانید با چندین بازی فکری و سرگرم کننده به کودک نوپای خود کمک کنید تا به رشد مغز خود شتاب سریع‌تری دهد. هر فعالیت و بازی که شما با کودک خود انجام می‌دهید از جمله بازی‌کردن، حرف‌زدن، غذا خوردن، پیاده‌روی، خواندن و آواز خواندن به رشد و گسترش مغز و سیستم عصبی او شتاب فراوانی می‌دهد. مثلا زمانی که شما برای فرزند خود از قوه‌ی تخیل خود استفاده کنید، در واقع دارید به او کمک می‌کنید تا راه‌های قوه‌ی تخیل خود را بسازد.

کودکان تجربه‌های احساسی را خوب به خاطر می‌سپارند. سرگرمی‌های لطیف و دوست داشتنی همراه با نوعی زبان پاسخ گونه از طرف شما جوی را می‌سازد که کودک را به یادگیری تشویق می‌کند. به همین دلیل است که برقراری نوعی ارتباط و وابستگی با فرزندتان در این فعالیت‌ها بسیار اهمیت دارد. کارهایی که با هم انجام می‌دهید یادگیری او را بیشتر می‌کند. در واقع این همان مزیتی است که اسباب بازی‌های مدرن و انفرادی مثل تبلت، بازی‌های ویدیویی، تلویزیون و غیره فاقد آن هستند.

در این مقاله سعی کرده‌ایم فعالیت‌ها و بازی‌های تقویت‌کننده‌ی مغز برای کودکان نوپا را در دسته‌بندی‌های مختلف جای دهیم و آنها را به گروه‌های مشخصی از لحاظ مهارتی تقسیم کنیم. اگرچه در هر بازی یا فعالیت یک مهارت‌ بخصوص را معرفی کرده‌ایم، ولی هر بازی می‌تواند ترکیبی از چندین مهارت‌ را شامل شود.

همچنین این بازی‌ها باید الهام بخش باشند تا بتوان بازی‌های دیگری را خلق کرد. راحت باشید و سعی کنید در این بازی‌ها تغییراتی ایجاد کنید. مثلا، بازی سفر به باغ می‌تواند سفر به ساحل یا سفر به پارک باشد. فقط مطمئن شوید که با کودک نوپای خود در یک فضای ایمن و با وسایل ایمن بازی ‌کنید. این مهارت ها عبارتند از:

1.       مهارت‌های حل مسئله:

کودکان حل‌کردن مسئله در زندگی را با منطق علت-معلولی و انعطاف پذیری آغاز می‌کنند. وقتی نوزادان شروع به چهار دست و پا رفتن می‌کنند، ‌مهارت‌های حل مسئله‌ی آنها به بلوغ می‌رسد. آنها کنجکاو و صبور می‌شوند، برای رسیدن به یک هدف تلاش می‌کنند و وقتی به یک راه حل می‌رسند اعتماد بنفس پیدا می‌کنند.

نمونه‌ای از بازی‌های حل مسئله:

·        بلوک سازی (مناسب برای سنین بیشتر از یک سال و نیم)

از آجر‌های خانه‌سازی برای ساختن سازه‌های ساده استفاده کنید بطور مثال دو آجر در پایین و یکی در بالا، سه تا در یک ردیف و غیره. از کودک خود بخواهید تا آن الگو را کپی کند. بعد از آن، از او بخواهید تا الگوی خود را بسازد. به او نشان دهید که شما دارید از الگوی او کپی می‌کنید. هر چه کودکتان در ساخت سازه‌ها از روی دست شما با مهارت‌تر می‌شود الگو‌ها را کم‌کم پیچیده‌تر کنید. در نهایت، می‌توانید به او اجازه بدهید تا با آزادی بیشتری با بلوک‌های خانه‌سازی بازی کند.

2.      مهارت اندیشیدن و تفکر

هر بار کودکی به فکرکردن تحریک شود، راههای عصبی شکل می‌گیرد و یا تقویت می‌شود، فعالیت‌های چالش برانگیز در یک محیط دوست داشتنی تجارب یادگیری را فراهم می‌کند.

با فرزند خود پازل حل کنید. پازل‌ها شامل منطق و کنترل عضلات می‌شود که رشد مغز را به چالش می‌کشد.

نمونه‌ای از بازی‌های فکری:

·        پازل‌های کاغذی

·        بازی تضادها

بازی برای گروه سنی 2 و نیم و بیشتر که بر اساس کشیدن یا یافتن اشکال متضاد مثل بالا و پایین و غیره تهیه شده است.

·        بازی "بعدی چیه؟"

خواندن کتاب قصه­ای که قبلا برای کودک خوانده­اید و پرسیدن در باره اتفاقات صفحه بعد قبل از ورق زدن آن از کودک

3.     مهارت تمرکز:

یادگیری توجه و تمرکز به کامل‌کردن یک مسئله مهارتی است که برای دیگر اشکال یادگیری اساسی است. توانایی تمرکز نیز برای حل مشکلات ضروری است.

نمونه‌هایی از بازی‌های تمرکزی:

·        نوار را بکن

چسباندن نوار کاغدی بر روی یک سطح صاف و برداشتن آن به کمک ناخن و تمرین این کار بوسیله کودک

·        بازی رو هم چین

4.      زبان و ارتباط

برای رشد بهینه مغز، کودکان نیاز به یک نوع محیط زبانی واکنش‌گرا دارند. انعطاف‌پذیری مغز، و توانایی آن در شکل‌دهی اتصالات جدید چیزی است که یادگیری زبان را در کودکان ساده می‌سازد. کودکان هر چه کلمات بیشتری بشنوند، مغز آنها اتصالات بیشتری می‌سازد. کودکان با شنیدن دوباره و دوباره کلمات زبان یاد می‌گیرند. به همین خاطر بهتر است که هر چه بیشتر با فرزندتان صحبت کنید. صحبت با فرزندتان تعداد کلماتی را که می‌تواند تشخیص دهد را افزایش می‌دهد و در نهایت به درک و فهم آن کلمات ختم می شود.

نمونه‌هایی از بازی‌های زبانی و ارتباط:

·        کتاب‌های مصور

·        آینه بازی

·        حرف زدن با کودک

·        ساختن کتاب با عکس‌های کودک خود 

این مطلب ادامه دارد