کسب و کارهای آنلاین در ایران چگونه بازار را تغییر داده اند؟

 افراد و شرکت ها و حتی کشورهای جهان سالانه میلیاردها دلار هزینه می کنند تا بتوانند اطلاعات بیشتری کسب و از این اطلاعات برای سودآوری بیشتر استفاده کنند. یکی از مهم ترین تغییراتی که اینترنت در دنیای اقتصاد ایجاد کرده، افزایش حجم و سرعت انتقال اطلاعات است. بدون دراختیارداشتن این حجم از اطلاعات و سرعت انتقال آن، بسیاری از مشاغل به شکل امروزی شان وجود نداشتند. بااین حال، کار به همین جا ختم نمی شود. اینترنت، تنها بستری برای انتقال اطلاعات را ایجاد کرده است و کسب وکارهای اینترنتی باید از این بستر برای بهبود جامعه استفاده کنند. بهبود جامعه می تواند به روش های زیر انجام شود:ثبات و یکسان سازی قیمت هاامروزه، هر فردی در هر کجای ایران می تواند تلفن همراه دلخواهش را با قیمت مشخص بخرد؛

 

اتفاقی که در گذشته امکان پذیر نبود تا پیش از ایجاد خرده فروشی های آنلاین، مجبور بودید برای خرید گوشی تلفن همراه چندین و چند فروشگاه را بازدید کنید تا از قیمت ها مطلع شوید. هیچ کس اطلاع دقیقی از قیمت گوشی های تلفن همراه نداشت و تنها روش برای مطمئن شدن از قیمت واقعی تلفن های همراه بازدید از چندین فروشگاه بود. از طرفی با ایجاد کوچک ترین مشکل اقتصادی در کشور، قیمت ها شدیدا نوسان می کرد؛ اما امروزه اگرچه همچنان این نوسان ها وجود دارد، فروشگاه های آنلاین به عنوان مرجع قیمتی پذیرفته شده اند و هیچ خرده فروشی غیرآنلاینی نمی تواند از قیمتی فراتر رود که فروشگاه های اینترنتی و سرویس های ارائه ی قیمت روی کالایی خاص وضع کرده است؛ چراکه مشتریان با استناد به قیمت درج شده در فروشگاه های آنلاین، در پی خرید با قیمت ارزان تر خواهند بود. البته باید به این نکته اشاره کرد که وجود اینترنت و رقابت برای جذب مشتری باعث شده فروشگاه های اینترنتی نیز در رقابت با یکدیگر تا حد امکان ارزان ترین قیمت را ارائه کنند؛ چراکه به اقبال عمومی دست نخواهد یافت یا درصورت تفاوت قیمت ها، پذیرای آماج حملات کاربران خواهند بود.این ثبات و یکسان سازی قیمت از توزیع یکنواخت اطلاعات نشئت می گیرد. امروزه فردی در سنندج، تبریز، شیراز، زاهدان، مشهد و تهران می تواند تلفن همراه دلخواهش را با قیمت مشخص بخرد؛ اتفاقی که در گذشته امکان پذیر نبود. در گذشته، به دلیل توزیع نابرابر اطلاعات خرده فروشان به راحتی می توانستند قیمت ها را تغییر دهند. هنگامی که برای خرید تلفن همراه از چندین فروشگاه بازدید می کردید، در واقع مشغول افزایش اطلاعات خود بودید؛ اما محدودیت های فیزیکی به شما اجازه نمی داد قیمت ها را با تهران یا سایر شهرهای بزرگ مقایسه کنید؛ قابلیتی که خرده فروشی های آنلاین و به طورکلی اینترنت دراختیار شما قرار می دهد.دیدگاه هایی به شفافیت مشتریانمدیریت ارتباط با مشتری (CRM) یکی از مهم ترین عوامل دنیای تجارت مدرن است. مدیریت ارتباط با مشتری شامل اطلاعاتی از مشتری است که علایق و دیدگاه های او را ثبت و به او در خریدهای آتی کمک می کند. همچنین، مشتری می تواند با ثبت انتقادات خود، در بهبود محصول و راهنمایی سایر کاربران برای داشتن تجریه ی خریدی بهتر همکاری کند. تا پیش از به وجود آمدن فضای دیجیتالی در کسب وکار، ایجاد بانک اطلاعات مشتری و دریافت بازخورد از خریدار به سختی و با هزینه ی بسیار زیاد انجام می گرفت؛ اما این کار در دنیای دیجیتال با صرف هزینه ی بسیار کم و سرعتی بسیار زیاد شدنی است. مشتریان با ثبت بازخورد خود از خرید در قالب دیدگاه ها و رتبه دهی به محصول، در بهبود آن نقش موثری ایفا می کنند و فروشنده نیز با ردگیری تراکنش های مشتریان می توانند پایگاه داده مطمئنی برای ارتباط مؤثر با آن ها ایجاد کند.

 

همچنین، فروشندگان می توانند با تحلیل کلان داده ها، ترند و روند بازار را ردگیری کنند و به موقع به نیاز مشتریان پی ببرند و در مسیر ارائه ی خدمات متناسب با آن نیازها تلاش کنند.کاهش واسطه گرییکی از مشکلات عمده در کشورهای غیرپیشرفته واسطه گری است؛ البته واسطه گری لزوما پدیده ی مذمومی نیست. واسطه ها کارشان انتقال اطلاعات و استفاده از اطلاعات است. تصور کنید در نقطه ای از ایران کمبود گندم وجود دارد و فردی از این موضوع مطلع است؛ پس، به سرعت مقداری گندم می خرد و با فروش گندم در منطقه ی دچار کمبود گندم سود می کند و البته افرادی را نیز از گرسنگی نجات می دهد. هیچ برنامه ریزی متمرکزی نمی تواند قدرت واسطه ها را داشته باشد؛ چراکه واسطه ها اطلاعات را از سرتاسر کشور جمع و با نیرو محرکه ی سود از این اطلاعات استفاده می کنند و درکنار آن به جامعه نیز سود می رسانند.امروزه به کمک اینترنت می توان این نقص را جبران کرد. گفتیم واسطه گری همواره به این دلیل شکل می گیرد که فردی اطلاعاتی دارد که سایر افراد از آن اطلاعات بی بهره اند. اینترنت و کسب وکارهای اینترنتی می توانند این اطلاعات را از سرتاسر کشور جمع کنند و در بستری منسجم به مردم ارائه دهند. بازار سهام یکی از بهترین نمونه ها برای این توزیع نابرابر اطلاعات است. تا پیش از شکل گیری اینترنت، خریدوفروش سهام به صورت دستی انجام می شد. در این بستر کمتر کسی توانایی حضور در بازار را داشت؛ اگرچه سفته بازی و خریدوفروش های صوری به صورت محدود وجود داشت. دلالان و واسطه گران با اطلاعاتشان به سرعت رشد می کردند و مردم عادی عموما در این میان متضرر می شدند؛ اما امروزه و با پیشرفت اینترنت، بازار سهام نه تنها رونق بیشتری گرفته؛ بلکه از انحصار دلالان و واسطه گران نیز خارج شده است. امروزه، هرکس در خانه اش نه تنها می تواند سهام خرید و فروش کند؛ بلکه به صورت لحظه ای از تغییرات شرکت ها و سهام آگاه شود؛ اتفاقی که احتمالا بدون استفاده از اینترنت امکان پذیر نبود.کاهش واسطه گری، تنها ازطریق توزیع اطلاعات میسر نشده است؛ بلکه افزایش ارتباطات نیز در این امر دخیل بوده است. به عنوان مثال، تاکسی های اینترنتی را در نظر بگیرید. راننده ی تاکسی در گذشته مجبور بود به آژانس تاکسی رانی رجوع یا از اداره ی تاکسی رانی مجوز کسب کند؛ اما امروزه تمام این واسطه ها حذف شده و راننده مستقیما با مسافر در ارتباط است.آمار مایکروسافت در مورد ویندوز 10رشد انواع فروشگاه های اینترنتی با حوزه های کاری متفاوت باعث شده واسطه گری کاهش یابد؛ در نتیجه قیمت ها بیش از پیش کمتر شود. حتی پای فروشگاه های اینترنتی به کارگاه های کوچک و خانگی نیز باز شده است؛ از این رو، دسترسی به محصولات افزایش و با کاهش واسطه گری، تجریه ی خرید بهبود یافته است. آمارگیرییکی از مشکلات کشورهایی با زیرساخت اطلاعاتی ضعیف، نبود آمار مطمئن در حوزه های مختلف است. این مشکل در کشور ما نیز بسیار بروز می کند. اینترنت به کشورها اجازه داده است بتوانند به راحتی این اطلاعات و آمار را از سرتاسر کشور جمع آوری و استفاده کنند. به عنوان مثال، خرده فروشی های آنلاین توانسته اند بستری ایجاد کنند که میزان مصرف بعضی کالاها و همین طور میزان تقاضا برای آن ها به راحتی اندازه گیری کردنی باشد. همچنین با استفاده از اینترنت، می توان بسیاری از مشکلات دیگر در کشور را نیز حل کرد.

 

به عنوان مثال، در بحث سیاست گذاری کلان کشور به دلیل نبود اطلاعات کافی از میزان مصرف و تولید محصولات کشاورزی، در یک سال بعضی محصولات بیش از حد تولید و در سال بعد، کشور به کمبود آن ها دچار می شد. اینترنت و کسب وکارهای اینترنتی می توانند با استفاده از بستر اینترنت به کمک سیاست گذاران بیایند و به پیشرفت کشور کمک کنند.مبحث آمارگیری آنلاین در کشور آن قدر جدید و نوین است که می تواند محل مناسبی برای درآمدزایی و ایجاد کسب وکارهای آنلاین باشد؛ چراکه بسیاری از شرکت های آمارگیری و تحلیل بازار همچنان از روش های سنتی برای آمارگیری استفاده می کنند. افراد خلاق می توانند با استفاده از کلان داده های موجود در سطح اینترنت به کمک تحلیلگران بازار بیایند و از این راه کسب درآمد کنند.بهره وریافزایش بهره ورییکی دیگر از بهبودهایی که اینترنت و کسب وکارهای اینترنتی به دنیای ما داده اند، افزایش بهره وری است. زمانی برای ارائه ی محصولی که تولید کرده اید، باید آن را در فروشگاه های خاصی قرار می دادید و انتظار می کشیدید مردم آن را ببینند و بخرند. پرواضح است که بیشتر تولیدکنندگان در این راه شکست می خوردند و نمی توانستند محصولات خود را بفروشند؛ اما امروزه اینترنت و شبکه های اجتماعی و مارکت پلِیس ها آمده اند تا افراد بتوانند به راحتی و بدون هزینه ی زیاد محصولات خود را به تعداد زیادی از مشتریان ارائه کنند. این افزایش بهره وری بدون استفاده از اینترنت ناممکن بود. مثال دیگر، تاکسی های اینترنتی هستند. بدون تاکسی های اینترنتی راننده ی تاکسی مجبور بود مدت ها منتظر بماند تا مسافر سوار کند؛ اما امروزه آنان هرکجا باشند، می توانند به راحتی مسافران خود را داشته باشند تا هم در وقت و هم در هزینه هایشان صرفه جویی کنند.افزایش رقابتانحصار همواره بد است و هرنوع انحصاری در اقتصاد موجب استثمار و رکود بازار می شود اینترنت فضایی بسیار ایدئال برای رقابتی شدن بازار است. هیچ یک از کالاها و محصولات داخلی نمی تواند با قیمت های غیرواقعی در خرده فروشی آنلاین حضور داشته باشد؛ چراکه افراد به دلیل گزینه های زیادشان می توانند از خرید این محصول صرف نظر کنند. همچنین، افرادی که می توانند همان محصول را با همان کیفیت، اما قیمت ارزان تر تولید کنند، دست به کار می شوند و رقابت با آن محصول را آغاز می کنند. اگرچه در گذشته نیز در سطح کلان چنین رقابتی وجود داشت، امروزه کسب وکارهای محلی نیز می توانند با یکدیگر رقابت کنند و این رقابت درنهایت به نفع مصرف کننده و به طورکلی صنعت است.اعتراض به 5Gخطرها و معایبهمچون هر پدیده دیگری، پدیده های نوظهوری که در اقتصاد دیجیتال و فضای کسب وکار آنلاین ایران و حتی جهان شاهدشان هستیم، خطرها و معایبی دارند که با قانون گذاری صحیح می توان از آن ها جلوگیری کرد. درادامه، به اختصار به چند نمونه از این خطرها اشاره می کنیم:خطر مونوپولی (انحصار)انحصار همواره بد است و هرنوع انحصاری در اقتصاد موجب استثمار و رکود بازار می شود. احتمالا همین الان نمونه ی خودروسازی در ذهن خوانندگان نقش بست و کاملا هم درست است. خودروسازی نمونه ی بازاری راکد و استثماری و انحصاری در ایران است.

 

هر شرکتی که به بازاری بکر دست می یابد، به دنبال انحصاری کردن آن بازار برای خودش است تا بتواند حاشیه سودش را به بیشترین حد ممکن برساند و در این راه از هیچ کاری دریغ نمی کند. به عنوان مثال، یکی از تاکسی های اینترنتی زمانی به رانندگان خود اجازه نمی داد اپلیکیشن های سایر تاکسی اینترنتی ها را روی تلفن همراهشان نصب کنند. این نوعی تلاش برای انحصاری کردن بازار بود. قانون گذاران باید همواره هوشیار باشند و اجازه ندهند شرکت ها بازار را انحصاری کنند.مقاله های مرتبط: - اقتصاد دیجیتال چیست و چگونه باعث رشد کشورها می شود؟ - کمک اینترنت به رشد اقتصادی آمریکا تغییر قوانین با توجه به پدیده های جدیدتاکسی های اینترنتی برخلاف شرکت های تاکسی رانی، مسئولیتی درقبال رانندگان خود ندارند. برای مثال، آن ها رانندگان را بیمه نمی کنند و رانندگان حتی اگر برای مدتی خودرویی نداشته باشند، نمی توانند هزینه ی زندگی خود را تأمین کنند. قانون گذاران باید درمقابل این تغییرات هوشیار باشند و قوانینی متناسب با شرایط جدید وضع کنند.خطر تغییرات اجتماعی سریعاگرچه شاید به نظر برسد پیشرفت سریع به نفع جامعه است، واقعیت این است که در اکثر مواقع، پیشرفت سریع تکنولوژی باعث بروز مشکلات اجتماعی و اقتصادی می شود. یکی از مهم ترین این مشکلات بیکاری است. در اوایل شروع به کار تاکسی های اینترنتی، رانندگان سنتی که موجودیت خود را در خطر می دیدند، به اعتراض و اعتصاب گسترده ای دست زدند که گاهی به خشونت نیز کشیده شد. همچنین، به دفاتر تاکسی های اینترنتی چندین بار حمله شد و افرادی نیز آسیب دیدند. هنگام ورود تکنولوژی ای که باعث ایجاد تغییرات اجتماعی می شود، همواره باید مواظب بود این تغییرات تدریجی باشند تا جامعه فرصت داشته باشد خود را با شرایط جدید وفق دهد؛ چراکه هرگونه تغییرات سریع عموما با مقاومت جامعه همراه خواهد شد.نتیجه گیریبا تمام آنچه در این مقاله اشاره کردیم، می توان گفت پیشرفت های تکنولوژی اگر قاعده مند و متناسب با شرایط اجتماعی انجام شود، می تواند بهبود زیادی در زندگی اقتصادی مردم داشته باشد. خروج تدریجی اقتصاد دستوری و متمرکز از چرخه ی اقتصادی کشور و تمرکز دولت بر قانون گذاری به جای دخالت مستقیم در بازار، می تواند زمینه ساز پویایی هرچه بیشتر اقتصاد شود. همچنین، دولت موظف است با ایجاد بسترهای مناسب، راه را برای ورود کسب وکارهای نوظهور بازکند. ناگفته نماند کسب وکارهای اینترنتی نیز می توانند باتوجه بیشتر به مسئولیت های اجتماعی شان، باعث پویایی بیشتر بازار شوند. خوشبختانه در ایران توجه کسب وکارهای اینترنت به جامعه در سطح مطلوبی است؛ اما می تواند و باید افزایش یابد.از دیدگاه شما، کسب وکارهای اینترنتی چه مزایا و مشکلاتی برای جامعه ایجاد کرده اند؟